Odszkodowania

Kancelaria podejmuje się prowadzenia spraw związanych z dochodzeniem odszkodowań powstałych w następstwie wyrządzenia szkód w związku z różnymi zdarzeniami. Problematyka ta w istotnej części odnosi się do wypadków komunikacyjnych, aczkolwiek zakresu tego nie wyczerpuje. Podstawą odpowiedzialności odszkodowawczej może być także inne przestępstwo, a także czyn niedozwolony nie noszący znamion przestępstwa. Wyszczególnić należy również niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej jak również błąd w sztuce medycznej. Nadmienić należy, że podstawą odpowiedzialności może być sprawowanie niewłaściwego nadzoru nad określoną kategorią osób, jak również w związku z powierzeniem wykonania określonych czynności. Wreszcie istnieje również odpowiedzialność za zwierzęta, które się chowa lub którymi się posługuje.

Spowodowanie wypadku drogowego to taka sytuacja, gdy inna niż sprawca osoba odniesie kwalifikowane w przepisach, określone obrażenia ciała. Samo naruszenie zasad bezpieczeństwa przez sprawcę może być nawet nieumyślne. W takim przypadku prowadzone będzie także postępowanie karne, a o jego znaczeniu dla procesu cywilnego o odszkodowanie i zadośćuczynienie informację umieściłem w innym miejscu strony. Prawo do odszkodowania i zadośćuczynienia przysługuje każdemu, kto nie ponosi wyłącznej winy za powstanie wypadku. Po zdarzeniu ubezpieczyciel odpowiedzialny za szkodę wypłaca bezsporną część odszkodowania i zadośćuczynienia, co automatycznie nie oznacza, że jest to wyczerpująca kwota jaka należy się poszkodowanemu.

Odnosząc się do odszkodowania w ogólności, zgodnie z kodeksem cywilnym, pomiędzy szkodą, a zdarzeniem musi istnieć związek przyczynowy, a wykazanie tej okoliczności jest również warunkiem skutecznego domagania się odszkodowania, cyt. art. 361 § 1. Zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. Nadmienić należy, że w orzecznictwie sądowym odnoszącym się do błędów w sztuce medycznej wymagany jest jedynie odpowiednio duży stopień prawdopodobieństwa związku przyczynowego. Potwierdza to wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 września 2020r. sygn. IV CSK 64/19 , cyt. (…) trzeba przypomnieć, że w sprawach medycznych w celu zwiększenia ochrony poszkodowanego każdorazowe udowodnienie wszystkich przesłanek odpowiedzialności pozwanego w stopniu pewnym byłoby niezmiernie trudne do osiągnięcia. Stwierdzenie związku przyczynowego, jeśli chodzi o zdrowie ludzkie, z reguły nie może być absolutnie pewne. Jest to częstokroć utrudnione ze względu na uwarunkowanie aktualnym stanem wiedzy medycznej, która nie zawsze jest w stanie dać stanowczą odpowiedź na każde pytanie. W związku z czym do przyjęcia związku przyczynowego wystarcza, że jest on ustalony z dostateczną dozą prawdopodobieństwa. (…)

Warto podkreślić, że naprawienie szkody obejmuje zarówno rzeczywiste straty (Damnum emergens) jak i utracone korzyści (Lucrum cessans), cyt. 361§ 2.k.c. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Wyróżnić należy szkody w mieniu oraz na osobie, co oczywiście nie oznacza, że w ramach jednego zdarzenia nie wystąpią obie formy.

Istotne uregulowania odnoszące się do szkód na osobie znajdują się w art. 444-446 kodeksu cywilnego.

Art. 444

§ 1. W razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu.

§ 2. Jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty.

§ 3. Jeżeli w chwili wydania wyroku szkody nie da się dokładnie ustalić, poszkodowanemu może być przyznana renta tymczasowa.

Art. 445

§ 1. W wypadkach przewidzianych w artykule poprzedzającym sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

§ 2. Przepis powyższy stosuje się również w wypadku pozbawienia wolności oraz w wypadku skłonienia za pomocą podstępu, gwałtu lub nadużycia stosunku zależności do poddania się czynowi nierządnemu.

§ 3. Roszczenie o zadośćuczynienie przechodzi na spadkobierców tylko wtedy, gdy zostało uznane na piśmie albo gdy powództwo zostało wytoczone za życia poszkodowanego.

Art. 446

§ 1. Jeżeli wskutek uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia nastąpiła śmierć poszkodowanego, zobowiązany do naprawienia szkody powinien zwrócić koszty leczenia i pogrzebu temu, kto je poniósł.

§ 2. Osoba, względem której ciążył na zmarłym ustawowy obowiązek alimentacyjny, może żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody renty obliczonej stosownie do potrzeb poszkodowanego oraz do możliwości zarobkowych i majątkowych zmarłego przez czas prawdopodobnego trwania obowiązku alimentacyjnego. Takiej samej renty mogą żądać inne osoby bliskie, którym zmarły dobrowolnie i stale dostarczał środków utrzymania, jeżeli z okoliczności wynika, że wymagają tego zasady współżycia społecznego.

§ 3. Sąd może ponadto przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego stosowne odszkodowanie, jeżeli wskutek jego śmierci nastąpiło znaczne pogorszenie ich sytuacji życiowej.

§ 4. Sąd może także przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

W praktyce w sprawach o odszkodowania, niejako punktem wyjścia jest wykazanie szkody jaka wynikła ze zdarzenia gdyż jej naprawienie – odszkodowanie – obejmuje wszelkie wynikłe z tego koszty. Pomocne jest w tym zakresie orzecznictwo sądowe, a dla przykładu, zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 30 czerwca 2020r. sygn. III APa 99/19 szkodą jest już bowiem konieczne zapewnienie opieki osobie poszkodowanej – w realiach sprawy była ono sprawowana przez członka rodziny, a stawka za godzinę została ustalona według odpowiednich stawek stosowanych przez ośrodki opieki społecznej. Natomiast zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 9 lipca 2020r. sygn. I ACa 440/19, w realiach konkretnej sprawy, takim kosztem będzie również wynagrodzenie fachowego pełnomocnika w postępowaniu likwidacyjnym przed ubezpieczycielem, cyt. (…) Skorzystanie, w postępowaniu likwidacyjnym przed ubezpieczycielem z pomocy zawodowego pełnomocnika, usprawiedliwione sytuacją osobistą poszkodowanego oraz trudnościami dowodowymi dotyczącymi wykazywania faktów potwierdzających zasadność zgłoszonych przez niego roszczeń jest uzasadnione, a wydatek związany z zapewnieniem takiej pomocy pozostaje w adekwatnym związku przyczynowym ze zdarzeniem szkodzącym, stanowiąc element szkody podlegającej wyrównaniu (…)

Istotną kwestią jaka powstaje w sprawie o odszkodowanie jest także problematyka ewentualnego przyczynienia się poszkodowanego do powstania szkody, względnie jej zwiększenia, a także wpływu tej okoliczności na wysokość należnego odszkodowania. Zgodnie z art. 362 k.c., cyt. Jeżeli poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody, obowiązek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okoliczności, a zwłaszcza do stopnia winy obu stron. Jednakże zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 4 czerwca 2019r. sygn. I ACa 1343/18, cyt. (…) Przeważający jest pogląd, że przyczynienie się nie przesądza o obowiązku zmniejszenia odszkodowania, decydująca jest bowiem ocena okoliczności w jakich doszło do szkody, na czym polegało przyczynienie i stopień winy obu stron. Odpowiednie zmniejszenie w żadnym razie nie oznacza obowiązku zmniejszenia odszkodowania w takim samym stopniu np. procentowym w jakim przyjęto przyczynienie (…).. Tym samym całokształt wszystkich istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy ujawnionych okoliczności zdarzenia będzie przedmiotem sądowej oceny w aspekcie zmniejszenia odszkodowania z uwagi na przyczynienie się pokrzywdzonego.